‹‹የም የፈውስ ምድር›› ይሉታል፡፡ ይህን ስያሜ ያገኘውም በርካታ ባህላዊ መድኃኒቶች ስለሚገኙበት እንደሆነ ይወሳል፡፡ Reporter.

-

 


‹‹የም የፈውስ ምድር›› ይሉታል፡፡ ይህን ስያሜ ያገኘውም በርካታ ባህላዊ መድኃኒቶች ስለሚገኙበት እንደሆነ ይወሳል፡፡

 https://www.ethiopianreporter.com/135050/

"በማዕከላዊ ኢትዮጵያ ክልል በየም ዞን ውስጥ የሚገኘው ቦር ተራራ ዋነኛው የመድኃኒት ምንጭ በመሆኑ የየም ብሔረሰብ በየዓመቱ ጥቅምት 17 ቀን ባህላዊ የመድኃኒት ለቀማ ያካሂዳል፡፡ ‹‹ሳሜታ›› ብለው የሚጠሩትን ሥርዓት ከአዋቂ እስከ ሕፃን ይሳተፉበታል፡፡"

"ዘንድሮም ይኸው የለቀማ ሥርዓት በዕለተ ቀኑ የተከናወነው፣ በየም ልዩ ወረዳ ፎፋ ከተማ በሚገኘውና የቦር ተራራ መሆኑን ከዞኑ ባህልና ቱሪዝም የተገኘው መረጃ ያሳያል፡፡"

የባህል መድኃኒት ለቀማ በቦር ተራራ ጥቅምት 17 ቀን 2017 ዓ.ም. ተካሂዷል

‹‹በየዓመቱ ጥቅምት 17 በየም ማኅበረሰብ ዘንድ ልዩ ትኩረት የሚሰጥበት ቀን ነው፡፡ በአብዛኛው ኅብረተሰብ ዘንድ ልዩ ግምት የሚሰጥበት ምክንያት ለጤና ጠንቅ የሆነውን በሽታ ለመከላከልና ለማስወገድ ሲባል በባህላዊ መንገድ ጤንነትን የመጠበቅ ዘዴ ከጥንት ጀምሮ ከትውልድ ትውልድ ሲተላለፍ የመጣ በመሆኑ የባህላዊ መድኃኒት ለቀማው፣ ቅመማውና ሕክምናው በስፋት በብሔረሰቡ ውስጥ ሠርፆ የቆየ አገር በቀል ዕውቀት ነው፡፡››

ይህን ትውፊታዊ ሥርዓት የገለጸው ‹ቪዚት የም› የተሰኘው የማኅበራዊ ትስስር ገጽ ነው፡፡ በመጣጥፉ እንደተገለጸው፣ በዞኑ ውስጥ የባህል መድኃኒት ከዕፀዋት (ቅጠላ ቅጠሎች፣ ስራስሮች፣ ቅርፊቶችና ከመሳሰሉት) ለቀማ የሚደረግበትና የተለቀመው ወደ መኖሪያ ሰፈር (ቤት) ተወስዶ ለሰውና ለቤት እንስሳት የሚሆን መድኃኒት ተለይቶ ይቀመማል፡፡ የተቀመመው መድኃኒት በንፁህ ዕቃ ተቀምጦ እስከ መጪው ዓመት ድረስ አገልግሎት ይሰጣል፡፡ ይህ ሒደት በብሔረሰቡ ቋንቋ አጠራር ‹‹ሳሞ ኤታ›› ተብሎ ይጠራል፡፡

‹‹በዕለቱ የመድኃኒት ለቀማው ሥርዓት በተለያዩ አካባቢዎች የሚካሄድ ቢሆንም በዋናነት የፆታ፣ የሃይማኖት፣ የዕድሜ ወዘተ…ልዩነት ሳይኖር ሰዎች ከተለያዩ አካባቢዎች ወደ ቦር ተራራ በመውጣት ይለቅማሉ፡፡ በቦታው ያሉ ከ‹‹ሱሉቶ››እና ከ‹‹ቶቱ›› ከሚባሉት የዕፀዋት ዓይነቶች በስተቀር ሁሉም ይለቀማል፡፡ እነዚህ የማይለቀሙትም ቢሆኑ ለጊዜው ጥናት ስላልተደረጉ እንጂ ለመድኃኒትነት አገልግሎት ባይውሉም መርዛማነት ያላቸው በመሆኑ ለሌሎች ለፀረ ተባይ ማጥፊያና ለሌሎች አገልግሎቶች መዋል የሚችሉ ናቸው ተብሎ ይገመታል፡፡

‹‹በየዓመቱ የሚለቀምበት ቦታ (ቦር ተራራ) የተመረጠበት ምክንያት ተራራው በዞኑ የመሬት አቀማመጥ ከፍታው ከባህር ወለል በላይ 2939 ሜትር ያለው ሲሆን የመጀመሪያውን የማለዳ የፀሐይ ብርሃን ቀድሞ የሚያገኝ በመሆኑ በዚሁ አካባቢ የሚፀድቁ ዕፀዋት በሽታን የመከላከልና የፈዋሽነት አቅም ከፍተኛ ነው ተብሎ ስለሚታመን ነው፡፡

‹‹በየም ዞን በቦር የፈውስ ተራራ በየዓመቱ ጥቅምት 17 የሚከናወነው ለሰውና ለእንስሳት ሕመም መድኃኒት የሚሆኑ ዕፀዋት ለቀማ – ሳሞኤታ-  የአገር በቀል ዕውቀት ዕሴት ነው። አሁን በዘመናዊ ምርምር ተጠንቶና ለምቶ በየፋርማሲው የሚገኝበት ጊዜ ሩቅ አይሆንም፤›› በማለት በመድኃኒት ለቀማው ላይ የተገኙት የማዕከላዊ ኢትዮጵያ ክልል ርዕሰ መስተዳድር አቶ እንደሻው ጣሰው መናገራቸውን የክልሉ ኮሚዩኒኬሽን መሥርያ ቤት ገልጿል፡፡

በሥነ ሥርዓቱ ላይ የተገኙት የጤና ሚኒስትር ደኤታ ደረጀ ዱጉማ (ዶ/ር)  በበኩላቸው፣ የጤና ፖሊሲው የአገር በቀል ዕውቀቶች ልዩ ትኩረት እንደሰጠ ጠቁመው፣ ስድስት የባህላዊ መድኃቶች ወደ ክሊኒካል ሊገቡ ሒደት ላይ መሆናቸውን አስታውቀዋል።

ከዚህ ቀደም በሳሜታ ሥነ ሥርዓት ላይ የታደመው ሔኖክ ሥዩም በድረ ገጹ የዓይን እማኝነቱን የገለጸው፣ የባህላዊ መድኃኒት ለቀማ ትውፊቱ ከአባቶች ወደ ልጆች መተላለፉን በክብር በማመልከት ነው፡-

‹‹የዓመት የመድኃኒት አስቤዛ ዛሬ ነው የሚሰበስበው፡፡ የም በዕፀዋት ጥበብ አስቀድሞ በሽታን ይከላከላል፡፡ ቀጥሎም ሕመምን ያስወግዳል፡፡ ፈውስን ከምድር ገጸ በረከት የሚያገኝ ጥበበኛ ሕዝብ ነው፡፡…ሕፃናት ልጆች፣ ወጣቶች ከተራራው፣ ከገደሉ ላይ ተንጠልጥለው መድኃኒት ይለቅማሉ፡፡ አዲሱ ትውልድ በአባቶቹ መንገድ እየሄደ ነው፡፡ ከዚህ ዕፅ አንዱ ምናለ ሀገሬን በፈወሳት ስል ተመኘሁ!!››

አስተያየቶች

አስተያየት ይለጥፉ

ከዚህ ጦማር ታዋቂ ልጥፎች

ዛሬ ያለው ነገር „ፈረቃም፤ ተረኝነትም“ አይደለም።

-
ምስል
ዛሬ ያለው ነገር „ፈረቃም፤ ተረኝነትም“ አይደለም። ከዚያ የከበደ መከራ ላይ ናቸው አላዛሯ ኢትዮጵያም ሆነ እማማ አፍሪካም።   „የሰው ልብ መንገድን ያዘጋጃል፤ እግዚአብሄር ግን አካሄዱን ያቃናለታል።“  (ምሳሌ ፲፮ ቁጥር ፱) ሥርጉተ©ሥላሴ Sergute©Selassie ከጭምቷ ሲዊዘርላንድ። ·          እፍታ። ጤናይስጥልኝ የአገሬ ቅኖች እና ቅኔዎች። እንደምን አላችሁ? ለረጅም ጊዜ ጠፋሁኝ - በምክንያት። እርግጥ ነው እሰከ ሚያዚያ ወር መጨረሻ በቀንበጥ ብሎጌ እጽፍ ነበር። ከዛ ደግሞ ቀንበጥ ብሎጌ ለተወሰነ ጊዜ መሰተጓጎል ቢገጥመውም ፌስ ቡክ ላይ ብዙ አድካሚ ያልሆኑ ግን በውስጤ እማምንበት አጫጭር ጹሁፎችን ስጽፍ ቆይቻለሁኝ። ዕይታዬ ያመለጣችሁ ይኽውና ሊንኩ። https://www.facebook.com/pages/category/Personal-Website/Httpfbmecg-1591546727802213/ በዚህ ሁሉ ሁኔታ ግን የድምጽ አልባዎችን የኢትዮጵያ ዕናቶች ዕንባ በፈቃድ ውክልና ለሚያደምጡኝ ደጋጎች መላኬን አላቆምኩኝ። አሁን ታስህሳስ ወር ነው በዚህ ወር ላይ ሰሚ የለም ክርስሚያስ ጥድፊያ ላይ ስለሆኑ ነጮቹ። ስለዚህ ታህሳስ እና ጥር አጋማሽ ረፍት ይሆናል ማለት ነው። አዲሱ ጉዳይ የማይድኑ ሃሳቦች ላይ ጊዜ ማጥፋት ትቼያለሁ። አቁሜያለሁኝ። የማይድኑ ሚዲያዎችንም አላዳምጥም። ስለዚህ ሙግቱ ቀንሷል ማለት ነው። ሌላ በልቤ ሙዳይ የነበሩ ወገኖቼ ሲያዛልጣቸው ባይም ልወቅሳቸው ግን አልደፈርኩኝም። ስለምን? መብታቸው ስለሆነ። እርግጥ ነው በልቤ ያላቸውን ቦታ እንዳያጡ ባላዳምጣቸው ስለሚሻል አቅሜን ቆጥበውልኛል። እንዳከበር...
ተጨማሪ ያንብቡ

እህት አጊቱ ጉደታ አገር ነበረች።

-
ምስል
  እንኳን ወደ ቀንበጥ ብሎግ በሰላም መጡልኝ። „የሰው ልብ መንገድን ያዘጋጃል። እግዚአብሔር ግን አካሄዱን ያቃናለታል። ምሳሌ 16 ቁጥር 9“   እህት አጊቱ ጉደታ አገር ነበረች።   ለእኔ ሰማዓት ናት አጊቱ! ጀግናዬም! „A cheese making business in the Alps is the project of Ethiopian entrepreneur, Agitu Ideo Gudeta. Forced to flee Ethiopia, she has built a new life in Italy.“   ·        እፍታ። የተወሰናችሁት እንደሚቆርጣችሁ፤ እንደሚፈልጣችሁ፤ እንደሚጨንቃችሁ፤ እንደሚያናዳችሁ አውቃለሁኝ ይህ መጣጥፌ። ዛር ካለም ጉሬያ ይፈቀዳል።     በፓን አፍሪካኒስቱ ብላቴ ጌታ ሎሬት ጸጋዬ ገ/መድህን መታሰቢያ ድህረ ገፅ፤ የራዲዮ ፕሮግራም ምስረታ እና ዝግጅት ስጀምረው እስከ ዛሬዋ ዕለት ድረስ በጣም ብዙ ተዘርዝሮ የማያልቅ መከራን ተቀብዬበታለሁኝ። እዬተቀበልኩበትም ነው። በዬትኛውም ሁኔታ ታግቻለሁኝ። የእኔን ሥም መጥራት እኔን ማድነቅ ማመስገን ውግዝ ከአርዮስ ነው።   ተዘርዣለሁኝ። ሥሜ ጠፍቷል። ተወግዣለሁኝ። ሁሉንም መከራ ፈቅጄ እና ወድጄ አስተናግደዋለሁኝ። ወደፊትም። ዕምነቴ ዕውነት እና መርህ ነው። መንገዴ ተፈጥሯዊነት፤ ሰዋዊነት፤ እኛነት ነው። ከዚህ ፈቅ የለም። የራሴ ጌታ እራሴ፤ የራሴ እንደራሴ እኔው እራሴ ነኝ። እኔ „እኔን“ መሆን ከተሳነው እኔ „እኔን“ ያሰነባተዋል። ይህ ደግሞ አይፈቀድለትም።   ዛሬ እንዲህ ልትክደን በወት ብርቱካን ሚዲቅሳም ዕወቅና ላይ በመትጋቴ እንዲሁ አሳሬን በልቸበታለሁኝ። በብላቴውም፤ ...
ተጨማሪ ያንብቡ

አብይ ኬኛ መቅድም።

-
ምስል
  ራስንም ማዬት ከትዝብት ይታደጋል። ኦህዴድን ከመተቸት በፊት ራስንም  ማዬት ከትዝብት ይታደጋል።   ከሥርጉተ ሥላሴ  ( Sergute © Sselassie )   18.12.2017 ከጭምቷ ሲዊዘርላንድ። „መለዬት የሚወድድ ምኞቱን ይከተላል፣  መልካሙን ጥበብ ሁሉ ይቃወማል።“  (መጸሐፍ ምሳሌ ምዕራፍ ፲፰  ቁጥር ፩) ይድረስ ለ„ማማ“ አዘጋጅ ለጋዜጠኛ ማስራሻ አለሙ።  ከዚህ ከጭምቷ ሲዊዝ እንሆ „ከለማውያን“ ወገን እጅ ነሳን ። ·          እፍታ። ዛሬ የኢሳቱ ጋዜጠኛ ማስረሻ አለሙ በአቶ ለማ መገርሳና በድርጅታቸው በኦህዴድ ጉዳይ ባነሳቸው ጥቂት ጉዳዮች ዙሪያ ልሞግተው አሰብኩኝ። በዚህ መልክ በአንድ ወቅትም „በድምፃቻን ይሰማ“ ጉዳይ እንዲሁ ያልተመቸኝ የአምክንዮ ጭብጥ ስለነበር ባልደረባውን የኢሳቱን  ጋዜጠኛ ካሳሁን ይልማ ሞግቼ ነበር። ያን ጊዜ ባለ ማንፌስቶዎች መንገድሽ ትክክል አይደለም በማለት ማሳሰቢያ በጓሮ በር መጥተው ሰጥተውኝ ነበር።   በአደባባይ ደግሞ ትክሻ ለትክሻ ሲተቃቀፉ አይ ነበር። በሌላ በኩል ደግሞ „የድምጻችን ይሰማ“ ደጋፊዎችም ሁሉንም ቅንነትን በመለገስ ለዬስበሰባውም የሚከፍሉት መስዋዕትነት አንቱ ነበር፤ ከእኔ ቀደም ብሎም ዘለግ ባለ ደቂቃ „በድምጻችን ይሰማ“ ዙሪያ የሊሂቃኑን የግንቦት 7 ሊቀመንበር ንግግር አዳምጫለሁ። የንግግሩ የጭብጥ ማዕከልም ነበር። ያን ጊዜ ዝም ብዬ እኔ አስተውል ነበር።  ከዕለታት አንድ ቀን የኢሳት ጋዜጠኛ አንድ ጹሑፍ አወጣ „በድምጻችን ይሰማ“ ጉዳይ። አንዲት ኢትዮጵዊት ሙስሊም ለንድን ኖ...
ተጨማሪ ያንብቡ