KEBEBUSH Lesanework (ከበቡሽ ልሳነወርቅ)

    ቻትጂፒቲን 'ያስናቀው' ዲፕሲክ እንዴት በኢትዮጵያ ቋንቋዎች 'ጎበዝ' ሆነ? ዓለምን ያስደነገጠበት ምሥጢርስ ምንድን ነው? https://www.bbc.com/amharic/articles/cn0190den9lo   31 ጥር 2025 የአሜሪካው የቴክኖሎጂ መንደር ሲልከን ቫሊ ከዚህ በኋላ 'ማንም አይደርስብንም' የሚል አይመስልም። ዲፕሲክ 'ድምጹን አጥፍቶ' በድንገት ገበያውን አናውጦታል። ከሳምንታት በፊት ነበር የቻይናው ሰው ሠራሽ አስተውሎት (አርቴፍሻል ኢንተለጀንስ) ተቋም ዲፕሲክ-አር1 (DeepSeek-R1) ቻትቦትን የለቀቀው። መተግበሪያው ለአገልግሎት ከበቃ በኋላ ማሻሻያ ተደርጎበት ባለንበት ሳምንት ያልተጠበቀ የቴክኖሎጂ 'አብዮት' ፈንድቷል። የአሜሪካን የስቶክ ገበያ የሚቆጣጠሩት ግዙፍ የቴክኖሎጂ ተቋማት ገበያቸው ታይቶ በማይታወቅ ሁኔታ አሽቆልቁሏል። ለምዕራባውያን የቴክኖሎጂ ተቋማት ቻትቦቱ ከቻይና ብቅ ማለቱ የበለጠ አስደንግጧቸዋል፤ አስፈርቷቸዋልም። የቻትቦቱ ፈጣሪ ቻይናዊው ሊያንግ ዌንፌግ እምብዛም ቃለ ምልልስ ባይሰጥም፣ ባለፈው ዓመት ባደረገው አንድ ቃለ ምልልስ "ቻይና በኤአይ ሁሌም ተከታይ አትሆንም" ማለቱ ተዘግቧል። ከሁለት ዓመት በፊት ዓለምን ጉድ ያስባለው ቻትጂፒቲ ቀንደኛ ተቀናቃኝ ገጥሞታል። ከቻትጂፒቲ ጀርባ ያለውን ኦፕንኤአይ የሚመራው ሳም አልትማን ሳይቀር በዲፕሲክ ተገርሟል። "በጣም አስደናቂ ሞዴል ነው። በተለይ ደግሞ ከወጣበት ገንዘብ አንጻር" ብሏል። በሌላ በኩል ኦፕንኤአይ "ቻይና ያሉ ተፎካካሪዎቼ የእኔን መተግበሪያ ተጠቅመው የተሻሻለ መተግበሪያ ሠርተዋል" ሲል ቅሬታውን አሰምቷል። የሰው ሠራሽ አስተውሎት ዘርፉን የሚመሩ ተቋማት ዓለ...

  ጥበብ የእግዜብሄር #ሥጦታ ነው። ሥጦታውን መታገል አይገባም።   "ጥበብ ቤቷን ሠራች ሰባት ምሰሶም አቆመች።"   እያንዳንዱ ልጅ ሲወለድ መክሊት ይዞ ይወለዳል። እያንዳንዱ ልጅ ሲወለድ፤ ጥሪ ይዞ ይወለዳል። እያንዳንዱ ልጅ ሲወለድ መልዕክት ይዞ ይወለዳል። በሥርጉትሻ አመክንዮ እያንዳንዱ ልጅ ለመኖር ፖስተኛ ነው ብላ ታምናለች። ግንኙነት ሲቋረጥ እሰቡት? ሰው እና ሰው ሊገናኝ ቀጠሮ መያዝ የናፍቆት "ርግብ በር" ነው።    የሰው ልጅ አፈጣጠር እራሱ ጥልቅ ጥበብ ነው። ጥበቡ የአማኑኤል የአላህ ብቻ ነው። የሰው ልጅ ዳንቴል አይደለም። የሰው ልጅ ለምድሪቱም #ምርቃት ነው። ምርቃቱን ሰጪውም እግዚአብሄር አላህ ነው።    አንደበት ያለው ሁሉ አያዜምም። ቡርሽ የገዛ ሁሉ #አይስልም ። ድምጽ ያለው ሁሉ ርትዑ ተናጋሪ ሊሆን አይችልም። መናገር እና የንግግር ጥበብ የተለያዩ ናቸው። የመናገር ጥበብ እንደ ሌላው ተስጥዖ ነው። እርግጥ ነው ንግግርን በሥልጠና ማሰልጠን ይቻላል። ለፕረዘንቴሽን ብቃት ሥልጡንነት አሰልጥኖ ክህሎቱን ማሳዳግ ይቻላል። ይህን የሚሠራ በአገራችን ተቋምም ነበር - በቀደመው ጊዜ።   ንግግር ለህግ፤ ለመሪነት፤ ለሃይማኖት፤ ለጋዜጠኝነት ወሳኝ ዘርፍ እና እራሱም #መሪ ነው። አብሶ ለመሪነት የመጀመሪያው መስመርኛ ረድፍ ንግግር የማወቅ ብልህነት ነው። የፈለገ ትጋት ቢኖር ፦ የፈለገ ዓይነት መስዋዕትነት ይኑር፦ ንግግር ካልቻለ አንድ ሰብ መሪነቱን ባያስበው ይሻለዋል። ገፁን ወደ አማካሪነት፤ ወደ አደራጅነት ማዞር ይኖርበታል። እኔ እራሴ አይደለም ለመሪነት ለፈለገው የሚዲያ ዓይነት ድምፁ ካልሳበኝ አላዳምጠውም። በተለይ ራዲዮ ላይ። በቴሌቢዥን ላይ ከሆነ ገፁ፦ የእጁ እንቅስቃሴ የተወሰነውን ...