የዘመኑን የፖለቲካ ባህሬ መረዳት ይታደጋል? እንዴት? ስለምንስ?

May be an image of 5 people, newsroom and text May be an image of 1 person and text May be an image of 3 people and text May be an image of 1 person, dais and text that says 'Sirna jalgabsiisa Jaarsa Zoonil Dinagdee Addaa Gadaa የገዳ ልዩ ኢኮኖሚ ዞን ግንባታ ማስጀመሪያ ሪያ ሥነ-ስርዓት 桃嘉供比亚6Gedas 区色洁式 Geda Spectal Economil onLaunching Ceremony 전코처 maaa CE1 2 . 四技酒'

«እኔስ ወደ ማንከስ ቀርቤያለሁ እና

ቁስሌም ሁልጊዜም በፊቴ ነውና።»

(መዝሙረ ዳዊት ምዕራፍ ፴፮ ቁጥር ፲፯)

ገና በጥዋቱ ነበር እኔ ዘመኑ የገዳን ሥርዓት በኢትዮጵያ ማስፈን ነው በማለት ሙግት የጀመርኩት። በሌላ በኩሉ የዘመኑን የፖለቲካ ባህሪም ገዳን ይመስላል ብዬ ሞግቻለሁኝ። ከገዳ የሚጠቅም ነገር ከኖረ ልምዱን መውሰዱ ባይከፋም ኢትዮጵያ በገዳ ልክ ትሠራ ግን ግራጫማ ዕሳቤ ነው። ጨለማ ያልልኩት ገዳ ኢትዮጵያዊ መልክም ስላለው ነው። ገዳን የሚቀበሉ፤ በገዳ ሥርዓተ ህግ የሚተዳደሩ የኛው ወገኖች ስላሉ አጨልሜ አልመለከተውም።

· ቁምነገር።

በቁምነገር ገዳ የኢትዮጵያ የተበጀችበትም የተሠራችበትም ሥርዓት አይደለም። ኢትዮጵያ ከገዳ የቀደመ የመፈጠር ጥበብ ስላላት። ኢትዮጵያ በገዳ አምሳል ብትፈጠር ኢትዮጵያ የ80 እና ከዛም የሚበልጥ ብሄረሰብ አንባ ባልኖሆነች። የማህበረሰቦችም ቋንቋና ባህልም ይዋጥ ነበር። በሃይማኖት ዘርፍ ኢትዮጵያ መልኳ፦ በባህል ሁነትም ኢትዮጵያ ቀለሟ ሌላ ይሆን ነበር። ገዳ በታሪኩ ታሪክ አዋቂወች እንደሚሉት ወረራ፤፦መሥፋፋት፤ አስምሌሽን እና ዲስክርምኔሽን በመሆኑ ልሙጥ ትሆን ነበር ኢትዮጵያ።

ገዳ ፊደል የለውም። ስለዚህ በዕውቀት ዘርፍም ይኖር የነበረው መከራ የገዘፈ በሆነ ነበር። ገዳ የኢትዮጵያ በ16ኛው መቶ ክዘመን ከ20 በላይ ማህበረሰቦችን ውጦ ድብዛቸውን አጥፍቷል። በዘመኑ በነበረው ኢትዮጵያዊ ሥልጣኔም ላይ አደምኗል ይላሉ ባለታሪኮች።

እኔ ጉዞው ወደዛ መሆኑን ተግቼ ለሙሉ 5 ሳስረዳ ቀልብ አልነበረም። አንድም ፖለቲከኛ፤ አንድም ጋዜጠኛ፤ አንድም ተንታኝ፤ አንድም የሰባዕዊ መብት ተቆርቋሪ የዘመኑን የፖለቲካ ባህሪ ከቀልቡ ሆኖ ሊመረምር አልፈቀደም። ማንኛውም ህግ የሚረቀው፤ የሚፀድቀውም በዛ መንፈስ ልክ ስለመሆኑ ዕውቅና ቀርቶ የማድመጥ ፈቃድ አልተሰጠውም።

ከግማሽ ሚሊዮን ህዝብ በላይ ከሱማሌ ክልል ወደ አዲስ አበባ እና ዙሪያው አምጥተው ኦሮምኛ ቋንቋ ተናጋሪወችን ሲያሰፍሩ እንደማንኛውም አጀንዳ የለት ሆኖ ነበር የታለፈው። ርዕዮት ሚዲያ እስከ ጦርነት ድረስ ተግቶበት እንደነበር አስታውሳለሁ። በዚህ ውስጥ እያለን ጠቅላይ ሚር አብይ አህመድ አሊ የዓለም ሰላም አባት ሆነው በሎሬት ማዕረግ ተሸላሚ ሆኑ።

እኔ ዴሞግራፊን በሁለት እከፍለዋለሁኝ። አሉታዊ እና አወንታዊ በማለት። በጠቅላይ ሚር አብይ አህመድ አሊ የተፈፀመው አሉታዊ ነበር። ያንጊዜ ዶር ለማ መገርሳም፤ አቶ ገዱ አንዳርጋቸውም ሟቾች የአማራ ክልል ሊሂቃን፤ በገፍ የነበሩ ደጋፊወችም ከዚህ ዕውነት ሊነሱ አልፈቀዱም ነበር።

ገዳ ለአፍሪካም የችግር ምንጭ ሊሆን እንደሚችልም ጽፌያለሁኝ እኔ። ዛሬ ያለው የቀጠናው መታመስ በአንድም በሌላም የገዳ መሻት አለበት ብዬ አምናለሁኝ። መጠቅለል የገዳ ሥርዓት ህሊና ነውና። ይህን ማወቅ በዚህ ላይ የነቃ ሞጋች ትጋት በሰላማዊ መንገድ መከወን የሚቻለውም የዘመኑን የፖለቲካ ባህሬ በማወቅ ይሆናል።

በደርግ ጊዜ የዘመኑ የፖለቲካ ባህሬ እና የንግግር ጥበብ በትምህርት ይሰጥ ነበር። የራሱ የኮርስ አውትላይንም ነበረው። እርግጥ ነው ደርግ ራሱን ማዳን ባይችልበትም ለቆዬበት ዘመን የኃይል አሰላለፋን ሚዛን እንዳስጠበቀለት እረዳለሁኝ። የተጠጋበት ምሰሶ ሲናድም ነው ክትመት የሆነው።

እራስን ችሎ ለቆመ ፖለቲካ ግን የዘመኑን የፖለቲካ ባህሬ ማወቅ አቅምን ይቆጥባል። ስልታዊነትን ያጎናጽፋል። መዳበልን ይከላል። እንደ ገዳ ላላ የከፋ የመጠቅለል እና የጭካኔ ሂደቶችን መመከት መሞገትም ይቻላል። ቀድሞ ነገር በአሉታዊ ዴሞግራፊ ኦፊሻል ፖሊሲ ሥራ ለጀመረ ካቢኔ ምንም ዓይነት ዕውቅና፤ ምንም ዓይነት በምርጫ ህጋዊ ዕውቅና እንዲያገኝ እገዛ ሊደረግ አይገባም ነበር። በምርጫው ጉዳይ ላይ ሁሉም ሚዲያ ደጋፊ ነበር ከርዕዮት ሚዲያ በስተቀር። የእኔም ሚዲያ ይሁን ብዕሬ በተዕቅቦ ላይ ነበር።

ከመነሻ ጀምሮ ተቃውሞ ያሰሙ የፖለቲካ ሊቃናት በጣት የሚቆጠሩ ነበሩ መነሻቸው ይህን ዕውነት ያደረጉ። ጥናታዊ የምርምር መፀሐፍም የፃፋት። ደጋፊ በገፍ ነበር።

ተቃዋሚም ከዚህ አንኳር ለራሱ የኦሮም ህዝብ እና ፖለቲካም አጥፊ ስለመሆኑ አልተሞገተም። አሉታዊ ዲሞክራሲ ግልጽ በሆነ ቋንቋ ፋሺዝም ነው። ዓለምን ለከፋ ጦርነት የዳረገም ይኽው ነው። ኢትዮጵያ ላይ ላሉ ጦርነቶች ሳቢያ እና ስበብ ማመካኛ ባይፈቀድ ኖሮ፦ ስምምነት መኖር መነሻውም መድረሻውም ሞጋሰነትን ተቀበሉ ነው። ዕውነቱ ይህ ነው። ፋክቱም ይህ ነው።

እራሱ ጠቅላይ ሚር አብይ አህመድን እና ካቢኔያቸውን የሚተቹ ሁሉ " የገዳ ዞን" ሲታወጅ ዓይጥ የዋጠች ድመት ነው የሆኑት። አልተቹም። አልሞገቱም። ይህ ማለት ውስጥ ለውስጥ ስውር ስምምነት አለ ማለት ነው። ከዚህ ቀጥሎ የመጣው ጉዳይ ባልተቆጠረ ህዝብ የሥራ መደብ ድልድል ላይ ዴሞግራፊ ዕውን ይሆን ዘንድ አዲስ ዓዋጅ ተረቀቀ።

የዚህ ሁሉ መንስዔው በተጋድሎ ውስጥ የነበሩ ሞጋች አንደበቶች እና ሞቻች ብዕሮች መነሻቸው የዘመኑን ባህሪ አጥንተው ቢሆን ኖሮ ገዳ ይህን ያህል በድል ላይ ድል ባልተቀዳጄ ነበር። በአንድ የሬቻ ዋዜማ ላይ አቶ ሺመልስ አብዲሳ ጋሜ በሚል ሚዲያ በዚህ ዙሪያ በትጋት ስለመስራታቸው ገልፀዋል። ለኢትዮጵያኒዝም ፖለቲከኞች ይህ አጀንዳቸው አልነበርም። ሙሉ ትርጉሙን ዘሃበሻ ሠርቶት ነበር።

ግልቢያ፤ ብክነት፤ ስክነት የነሳው መንደፋደፍ፤ ጥሞና የለሽ መባተል፤ መሠረቱን ያልያዘ ሩጫ። አሁን በዚህ ጉዳይ ላይ እራሱን ችሎ የተካሄደ ውይይት የለም። እንዲያውም እንደሰማሁት የቤተ ክርስትያን ጉልላት የሆኑ መፃህፍት በላቲን በትውስት፤ በውራጅ ቋንቋ ግዕዝ ተገድሎ መተርጎሙን እዬሰማን ነው።

· ሲጠቃለል።

የዘመኑን የፖለቲካ ባህሪ ሳያውቁ አቅም ማፍሰስ፤ መሰዋት የመጣውን ማዕበል ማስቆም አይደለም መግታት አይቻልም። ብዙ የማይታዩ ነቀላወች ተከውነዋል። ኢትዮጵያዊነት ባለቤት የለውም እና። ዛሬ እያፈሰስን፤ ዛሬንም እያፈሰስ ነገን መጠብቅ ይገባን ይሆን??

ድካሜ ልፋቴ ግን ዕውነት ስለመሆኑ ከ5 ዓመት በኋላ ይኽው ለአደባባይ በቃ። ላይ ላይ ግልቢ ሳይሆን የውስጥነት ተደሞ በስክነት ይሁን እላለሁ። ሊንኮችን እለጥፋለሁ። ለሥርዓቱም ልብ ከሰጠው መታረሚያው መንገድ ይህ ነውና። የአገር ልጅነት ተያይዞ መትነን ሳይሆን ተደማምጦ መታረም ይበጃል እና።